21 en 22 maartDixit! Een juichende ode aan de Barok

Een bijzonder samenwerkingsproject met het koor ‘Festina Lente’ uit Arnhem met Händels ‘Dixit Dominus’ als hoogtepunt! Het orkest wordt dit keer niet door onze vaste dirigent Peter Bogaert gedirigeerd (hij dirigeert deze periode een project elders) maar door de dirigent van Festina Lente: Dirkjan Horringa. Hij wordt door het orkest met enthousiasme verwelkomd! Eėn dirigent die met beide ensembles toewerkt naar de concerten, dat betekent in de voorbereiding ėėn visie, ėėn aanpak.

Bovendien, toeval of niet, stond Händels ‘Dixit Dominus’ hoog op het verlanglijstje van Dirkjan Horringa. Behalve Händel speelt het orkest van A.Vivaldi het ‘Concert voor twee celli en orkest in g klein RV 531’ met solisten uit eigen gelederen: Wilbert Neijmeijer en Joke van Kuijk. Het koor zingt a capella het motet ‘Singet dem Herrn’ van J.S.Bach. Van begin tot einde is ‘Dixit’ een juichende ode aan de Barok!

21 maart 2026 20.00 uur Lebuinuskerk, Deventer en 22 maart 2026 16.00 uur Grote Kerk, Elst

Händel - Dixit Dominus

Beide ensembles bundelen hun krachten in Georg Friedrich Händels vesperpsalm Dixit Dominus (Ps. 110). Händel (1685-1759) componeerde zijn Dixit Dominus op 21-jarige leeftijd tijdens zijn drie jaar durende verblijf in Italië. Hij begon aan het stuk toen hij korte tijd in Venetië en Florence verbleef en voltooide het op 11 april 1707, toen hij al in Rome was aangekomen. Dixit Dominus is – na Laudate pueri (HWV 236) voor sopraan en strijkers – het vroegste nog bewaard gebleven geestelijke werk van Händel. In de zomer van datzelfde jaar volgden onder andere de twee eveneens Latijnse vesperpsalmen Laudate pueri (HWV 237) en Nisi Dominus (HWV 238) en in oktober zijn eerste Italiaanse opera Rodrigo.

Het Dixit Dominus werd mogelijk in opdracht van kardinaal Carlo Colonna (1665-1739) gecomponeerd. Het is waarschijnlijk dat het werk werd uitgevoerd als onderdeel van de vespers tijdens het jaarlijkse feest van de Karmelietenorde op 16 en 17 juli 1707 in de Romeinse kerk Santa Maria in Montesanto aan de Piazza del Popolo. Händel dirigeerde de muziek op ten minste één van deze feestdagen.

De muziek is zeer virtuoos van aard, een typische compositie van een ambitieuze twintiger. Omdat hij het schreef voor Rome, waar de stemtoon in die tijd veel lager was dan nu, is het extreem hoog voor de stemmen geschreven. Daarom voeren wij het uit in de bewerking van de Engelse dirigent Greg Beardsell, die het geschikt heeft gemaakt om het een kleine terts lager uit te voeren. Op die manier komt de klank ook met een orkest op de huidige stemtoon van 440 Hz tot zijn recht.

Vivaldi - Concert voor twee celli en orkest in g klein RV 531

Het Deventer Kamer Orkest voert het concert voor twee celli van Vivaldi uit. Dit is Vivaldi's enige dubbelconcert voor deze instrumenten en is bekend om het ongebruikelijke begin, waarbij de twee celli direct de hoofdrol spelen. Het lijkt wel alsof zij een conversatie voeren, een soort dialoog. Dit deel wordt gevolgd door een melancholisch Adagio en tot slot een bruisend Allegro. Het werk toont een meesterlijke interactie tussen de twee solisten, met melodieën die elkaar afwisselen en elkaar aanvullen, wat zorgt voor dramatische en intrigerende momenten. Dat Vivaldi de cello gebruikte als solo-instrument was nieuw in die tijd.

Vivaldi werd geboren in Venetië. Zijn vader was kapper en violist en hielp hem bij zijn carrière in de muziek. Vivaldi schreef dit concert in de tijd dat hij lesgaf en muziek componeerde voor de meisjes van het Ospedale della Pietà in Venetië. De meisjes stegen snel in aanzien, ook in het buitenland. Omdat meisjes niet openbaar mochten optreden, gaven zij concerten van achter een doek. Voor de meisjes uit het weeshuis schreef Vivaldi de meeste van zijn concerten, cantates en gewijde muziek. Misschien hebben meisjes uit het weeshuis ook wel dit concert voor twee cello’s van achter een doek laten horen. Vivaldi overleed in 1741 op 63-jarige leeftijd. De cello-solisten in dit concert zijn Wilbert Neijmeijer en Joke van Kuijk.

Bach - Singet dem Herrn

Festina Lente voert Bachs motet Singet dem Herrn uit met basso-continuo spelers van het Deventer KamerOrkest. In Johann Sebastian Bachs tijd, het begin van de 18e eeuw, was het motet een verouderd genre. Componisten schreven ze alleen nog op verzoek, meestal voor begrafenissen of herdenkingsdiensten waarbij geen uitgebreide cantate met orkest mogelijk was. Bachs motet Singet dem Herrn ein neues Lied BWV 225, met zijn jubelende karakter, vormt daarop een opmerkelijke uitzondering. Bach schreef het in 1726 of 1727. Het is onbekend voor welke gelegenheid het geschreven is. Het zou geschreven kunnen zijn als oefenmateriaal voor het Thomanerkoor in Leipzig. Dat laatste lijkt aannemelijk omdat Bachs motetten later inderdaad pedagogisch werden gebruikt en het werk ingewikkelde vocale structuren bevat: achtstemmig dubbelkoor, fuga’s, homofone passages en een koraalzetting.

De tekst heeft een driedelige structuur. De eerste en derde delen zijn gebaseerd op lofzangen uit Psalm 149:1–3 en Psalm 150:2, 6, terwijl het middendeel een vrij gedicht bevat, waarschijnlijk geschreven door Bachs huisdichter Picander. Dat is uitzonderlijk, want voor motetten werden doorgaans uitsluitend bijbel- of koraalteksten gebruikt. Bach combineerde Picanders ‘aria’-tekst met het derde couplet van Johann Gramanns Reformatielied Nun lob, mein Seel, den Herren (1530), dat hij ook in enkele cantates toepaste.

De muzikale vorm weerspiegelt deze driedeling met een snel–langzaam–snel opbouw zoals in een Italiaans concerto. De hoekdelen zijn ongeveer even lang (151 en 147 maten) en beide volgen een preludium-en-fuga-structuur: ‘moderne’ homofonie gaat over in ‘klassieke’ polyfonie. Het motet kreeg in de latere achttiende eeuw bijzondere betekenis als oefenmateriaal voor het Thomaner koor in Leipzig, waardoor Mozart het tijdens zijn bezoek aan die stad in 1789 hoorde. Volgens een getuige was hij diep onder de indruk: na enkele maten riep hij verbaasd “Wat is dit?”, en bestudeerde later met fascinatie de acht losse partijen, die hij had verspreid over wat stoelen en de grond. Singet dem Herrn ein neues Lied is Bachs beroemdste en tegelijkertijd technisch meest veeleisende motet — een monumentaal vocaal werk met orkestrale grandeur.

Kaartverkoop is nog niet gestart.

Meld je aan voor de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van wanneer de kaartverkoop start.